دهانه رحم و بیماری های مرتبط با سرویکس
مشکلات و بیماریهای سرویکس | دهانه رحم، گردن رحم یا سرویکس، در اصل یک لوله و گذرگاهی است که واژن را به رحم متصل میکند. اندازه دهانه رحم نسبتا کوچک است و در حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر طول دارد. این بخش از دستگاه تناسلی زنان هنگام زایمان پهن میشود تا نوزاد بتواند به راحتی عبور کند. همچنین از دیگر وظایف سرویکس اجازه عبور به مایع قاعدگی و حرکت اسپرم به سمت رحم است.
گردن رحم یا همان سرویکس در برابر چندین بیماری همچون التهاب دهانه رحم مزمن، پولیپ، دیسپلازی و سرطان آسیبپذیر است. دهانه رحم نمیتواند به خوبی علائم و مشکلات مربوط به خودش را بهدرستی و در زمان کوتاهمدت نشاندهد. بنابراین برای تشخیص بیماریهای مربوط به این بخش از دستگاه تناسلی زنان باید برای آزمایش پاپ اسمیر به یک متخصص زنان بجنورد مراجعه کنید.
همراه ما باشید با مطالب آموزنده و خواندنی دکتر آرزو سعیدی متخصص زنان بجنورد :
- متخصص زنان بجنورد دکتر آرزو سعیدی
- برای درمان هماتوم جفتی چه باید کرد ؟
- نکاتی برای دوران نقاهت پس از هیسترکتومی
- درمان های موثر برای کاهش درد پریود
- تشخیص نارسایی دهانه رحم
- مراجعه به پزشک برای درمان آندومتریت
دهانه رحم
دستگاه تناسلی زنان وظیفه تولید مثل را بر عهده دارد و زنان از طریق آن فرزندان خود را به دنیا میآورند. دستگاه تولید مثلی زنان شامل بخشهایی در خارج و داخل بدن است. بخشهای مهم دستگاه تناسلی زنان شامل واژن، رحم، لولههای فالوپ، سرویکس یا دهانه رحم و تخمدان هاست.
همانطور که اشاره کردیم گردن رحم یکی از بخشهای اصلی دستگاه تناسلی زنان است. سرویکس در پایین رحم قرار دارد و به شکل لولهای (مشابه دونات) دیده میشود. سرویکس علیرغم اندازه کوچکش ساختار و آناتومی پیچیدهای دارد. در واقع دهانه رحم بین رحم و واژن قرار دارد. ممکن است دهانه رحم را بتوانید با انگشت خود احساس کنید. اگر اینکار را انجام دهید، متوجه خواهید شد که بافت سرویکس در طول چرخه قاعدگی تغییر میکند. برای اینکه واقعاً سرویکس خود را ببینید، باید از یک آینه و نور روشن استفاده کنید، اما همچنان ممکن است بر اساس طول واژن شما دیدن آن دشوار باشد.
دهانه باریک سرویکس OS نامیده میشود. در واقع دهانه رحم ۳ بخش اصلی دارد. این بخشهای به شرح زیر هستند :
پایینترین قسمتی که در معاینه زنان از داخل واژن قابل مشاهده است، اکتوسرویکس نام دارد. مرکز اکتوسرویکس میتواند باز شود و گذرگاهی بین رحم و واژن ایجاد کند.
بالاترین قسمت آندوسرویکس است که به آن کانال اندوسرویکال نیز میگویند. این بخش گذرگاهی بین اکتوسرویکس و رحم است. نقطه وسطی که در آن اندوسرویکس و اکتوسرویکس به هم میرسند منطقه تبدیل نامیده میشود.
سرویکس
سرویکس همان دهانهی رحم است. یکی از اصلیترین مواردی که تشخیص بیماریهای دهانهی رحم از طرف دکتر اهمیت دارد، ظاهر دهانه رحم سالم است. دهانهی رحم در یک دختر قبل از بلوغ او، به اندازهی یک گوجه سبز کوچک است. زمانی که دختر به سن بلوغ میرسد تا قبل از زایمان و بارداری، یک دهانهی رحم کوچک به اندازهی لیمو دارد. زمانی که زن باردار میشود و زایمان طبیعی انجام میدهد، سوراخ دهانهی رحم او به شکل یک خط میشود.
مشکلات و بیماریهای مختلفی میتوانند سرویکس را تحت تاثیر قرار دهند و مانع از عملکرد صحیح آن شوند. در ادامه به برخی از این اختلالات را بررسی خواهیم کرد.
در چه صورت باید به متخصص زنان مراجعه کنیم؟
هر یک از علائم بالا را داشتید به دکتر متخصص زنان مراجعه کنید. علاوه بر این موارد در صورت داشتن خارش یا درد در ناحیه واژن باید به متخصص زنان مراجعهکنید، چرا که ممکن است دچار عفونت واژن شدهباشید. عفونت واژن میتواند مشکلات و عفونتهای متعددی در دیگر نقاط دستگاه تناسلی مانند گردن رحم ایجاد کند، از این رو نباید عفونت واژن را نادیده گرفت.
۱. سرطان دهانه رحم (کنسر سرویکس)
سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس نوعی سرطان است که در دهانه رحم ایجاد میشود. این بیماری معمولا بدون علامت است و در بیشتر موارد به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نسبت داده میشود که یک عفونت مقاربتی است. سرطان معمولا همراه با دیسپلازی گردن رحم یا نئوپلازی سرویکس، که تغییراتی در ویژگیهای سلولی و بافت دهانه رحم است، ایجاد میشود.
سالانه در ایالات متحده، حدود ۱۳۰۰۰ زن مبتلا به سرطان دهانه رحم تشخیص داده میشوند که تقریبا ۴۳۰۰ مورد به مرگ ختم میشود. بنابراین این بیماری بسیاری جدی است و باید برای تشخیص و درمان آن به سرعت اقدام کرد. علایم سرطان دهانه رحم شامل موارد زیر هستند :
- خونریزی واژینال بین پریودها
- خونریزی قاعدگی که طولانیتر یا شدیدتر از حد معمول است
- درد در هنگام مقاربت
- خونریزی بعد از مقاربت
- درد لگن
- تغییر در ترشحات واژن مانند ترشح بیشتر یا ممکن است رنگ یا بوی قوی یا غیر معمول داشته باشد .
- خونریزی واژن بعد از یائسگی
۲. زخم دهانه رحم
زخم گردن رحم یا زخم دهانه رحم مزمن که با نام فرسایش سرویکس نیز شناخته میشود اغلب در زنان سالخورده و زنانی که چندین بارداری را تجربه کردهاند، رخ میدهد. فرسایش دهانه رحم با زخم در پوشش داخلی سرویکس همراه با لکههای قرمز روشن یا صورتی مشخص میشود. زخم گردن رحم معمولا بهخودیخود بهبود مییابد اما برخی اوقات ممکن است نشاندهنده سرطان رحم باشد.
اگر دهانهی رحم شما زخم باشد، با علائم متفاوتی مواجه میشوید. در ادامه به برخی از این علائم پرداختهایم. اگر هر یک از این علائم را دارید برای معاینه به دکتر زنان مراجعه کنید :
- در صورتیکه احساس سوزش و درد هنگام نزدیکی میکنید.
- اگر لکه بینی دارید.
- افرادی که به زخم دهانهی رحم مبتلا هستند، بعد از نزدیکی لکه بینی دارند.
- در صورتیکه احساس درد زیر شکم دارید.
- اگر ترشح غیرعادی دارید.
۳. عفونت دهانه رحم، التهاب دهانه رحم یا سرویسیت
سرویسیت یا همان التهاب و عفونت دهانه رحم در اغلب اوقات بر اثر یک عفونت مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد میشود، اما ممکن است برخی از علل غیرعفونی نیز باعث ایجاد آن شوند. این اختلال همیشه علائم ایجاد نمیکند، اما ممکن است علائمی همچون خونریزی، درد در حین رابطه جنسی و ترشحات واژن ایجاد کند. سرویسیت معمولا نیازی به درمان تهاجمی ندارد و با دارو رفع میشود.
علائم عفونت سرویکس :
- ترشحات خاکستری، سفید یا زرد رنگ واژن، که در این صورت به این بیماری سرویسیت مخاطی چرکی گفتهمیشود.
- خونریزی واژینال بین دورههای قاعدگی یا بعد از رابطه جنسی
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد در هنگام ادرار
- تکرر ادرار
- سنگینی یا درد لگن
- تحریک فرج.