علت نارسایی تخمدان چیست؟
در ۹۰٪ موارد علت نارسایی تخمدان زودرس و علت از بین رفتن تخمدان مشخص نیست. اما مشکل اصلی مربوط به فولیکولها است. فولیکولها کیسههای کوچکی هستند که تخمک درون آنها رشد کرده و بالغ میشود. برخی زنان فولیکول کافی در تخمدان نداشته و در برخی دیگر فولیکولها عملکرد درستی ندارند.
همراه ما باشید با مطالب آموزنده و خواندنی دکتر آرزو سعیدی متخصص زنان بجنورد :
- دیدار با خانم دکتر وهاب زاده عزیز و دوست داشتنی
- رضایت از سزارین خانم جمالی و دیدار با خواهر عزیزشون
- متخصص زنان بجنورد دکتر آرزو سعیدی
- زگیل تناسلی بیماری جنسی و مقاربتی شایع در زنان
- راههای درمان بواسیر در بارداری
- چگونگی درمان برفک واژن
علل نارسایی تخمدان
علت بروز این مشکل نامعلوم است ؛ اما در برخی زنان ممکن است علت آن یکی از موارد زیر باشد :
- اختلالات ژنتیکی مانند سندروم X شکننده یا سندروم ترنر: در سندروم ترنر، شخص یک کروموزوم X معمولی و یک کروموزوم X تغییریافته دارد. در سندروم X شکننده کروموزومهای X شکسته و شکننده شدهاند.
- تعداد کم فولیکول
- بیماریهای خودایمنی مانند بیماری آدیسون و تیروئیدیت: در شرایط نادر ممکن است سیستم ایمنی به بافت تخمدان حمله کند و به فولیکول حاوی تخمک آسیب بزند. علت این مشکل معلوم نیست، اما ممکن است برخی ویروسها این وضعیت را ایجاد کنند.
- شیمیدرمانی و پرتودرمانی
- اختلالات متابولیک و عوارض یائسگی زودرس (علت نبودن فولیکول در تخمدان)
- تنفس سمومی مانند دود سیگار، آفتکشها و مواد شیمیایی
- برخی ویروسها
- اختلالات اشتها (اختلالات روانی شایع مرتبط با غذا خوردن)
- عفونتهایی مانند اوریون که به تخمدانها آسیب میزنند
- مشکل در هورمونهای تنظیمکننده تخمدان مانند هورمون محرک فولیکول (FSH)
علت گر گرفتگی و پریود نشدن در POF چیست؟
گرگرفتگی و قطع پریود در نارسایی زودرس تخمدان (POF) ناشی از عدم تعادل هورمونی بدن است. POF با از دست رفتن عملکرد تخمدانها مشخص شده که منجر به کاهش سطح استروژن میشود. عدم تعادل هورمونی میتواند علائمی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و پریودهای نامنظم را ایجاد کند.
عوامل خطر نارسایی اولیه تخمدان
برخی عوامل ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. از جمله :
- اگر افراد نزدیک به شما مانند مادر یا خواهر به این مشکل دچار شده است، احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است.
- افرادی که به بیماریهای خودایمنی و عفونتهای ویروسی مبتلا هستند.
- بیماران مبتلا به سرطان که در حال شیمیدرمانی و پرتودرمانی هستند.
- زنان در سنین ۳۵ تا ۴۰ سالگی بیشتر دچار این مشکل میشوند.
- اگر جراحی تخمدان داشته باشید، احتمال نارسایی آن بیشتر میشود.
علت دیده نشدن تخمدان در سونوگرافی چیست؟
دلایل متعددی برای عدم مشاهده تخمدان در سونوگرافی وجود دارند که شامل تغییرات آناتومیکی توسط گاز روده یا ساختارهای دیگر، کاهش اندازه تخمدان یا رشد فولیکول در بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا زودرس و نارسایی تخمدان هستند.
بهترین روش درمان نارسایی تخمدان ها چیست؟
در حال حاضر برای درمان این بیماری و بازگشت عملکرد تخمدانها راهی وجود ندارد. اما پزشک برای کاهش عوارض و متعادلکردن سطح استروژن اقدامات زیر را انجام میدهد.
۱. استروژن درمانی
پزشک احتمالا برای رفع عوارض ناشی از کاهش استروژن، این درمان را تجویز کند. با استروژن درمانی از پوکیاستخوان جلوگیری شده و علائمی مانند گرگرفتگی رفع میشوند. معمولا استروژن با هورمون پروژسترون تجویز میشود. با مصرف استروژن احتمال تغییرات پیش سرطانی در پوشش داخلی رحم وجود دارد. پروژسترون از این پوشش محافظت میکند.
هورموندرمانی ممکن است باعث برگشت پریود شود. اما در عملکرد تخمدان تاثیری ندارد. معمولا افراد تا سن ۵۰ سالگی (سن معمول یائسگی) این درمان را ادامه میدهند. در زنان جوان مزایای استروژن درمانی بیشتر از خطرات آن است. اما در مورد خانمهای مسن درمان طولانیمدت خطر بیماری قلبی عروقی و سرطان سینه را افزایش میدهد.
۲. مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D
قبل از تجویز این مکملها و ویتامینها آزمایش تراکم استخوان انجام میشود. کلسیم و ویتامین دی برای پیشگیری از پوکیاستخوان باید مصرف شوند. معمولا این مواد مغذی از رژیم غذایی و نور خورشید بهاندازه کافی دریافت نمیشوند.
۳. درمان ناباروری
علت ناباروری زنان میتواند نارسایی تخمدان باشد. برخی زوجین در این شرایط از لقاح آزمایشگاهی یا تکنیک آیویاف استفاده میکنند که طی آن تخمک اهدایی در آزمایشگاه با اسپرم لقاح پیدا کرده و تخمک بارورشده در رحم قرار میگیرد. همچنین ممکن است پزشک برای شما داروی کلومیفن سیترات را تجویز کند که برای درمان نارسایی، تنبلی تخمدان و درمان ناباروری کاربرد دارد.
۴. درمان خانگی نارسایی اولیه تخمدان
برای داشتن زندگی سالم باید مواردی را رعایت کنید تا عوارض این بیماری تشدید نشود. از جمله :
- اگر قصد دارید بچهدار شوید، در مورد روشهای جایگزین و لقاح آزمایشگاهی تحقیق کنید.
- احتمال بارداری در افراد مبتلا به POF کم است. اما اگر قصد بارداری ندارید، بهتر است از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
- رژیم غذایی سرشار از کلسیم داشته باشید. از پزشک در مورد مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D سوال کنید.
- ورزشهایی با تحمل وزن مانند پیادهروی و تمرینات قدرتی انجام دهید.
- چرخه قاعدگی خود را پیگیری کنید. اگر پریود نشدید، حتما آزمایش بارداری بدهید.
درمان قطعی نارسایی تخمدان چیست؟
برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد. با هیچ روشی نمیتوان عملکرد تخمدانها را اصلاح کرد. اما برای کاهش علائم و پیشگیری از عوارض جدی استروژن درمانی انجام میشود.
برای درمان نارسایی زودرس تخمدان به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
برای درمان نارسایی اولیه تخمدان و مشکلات مربوط به آن باید به متخصص زنان بجنورد مراجعه کنید. بهتر است پزشک در زمینه غدد درونریز تولیدمثلی تخصص داشته باشد.